"على حاتمى و رقص چوب!"

سینمای ما - روز دوشنبه 6 خرداد در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در ادامه سمینارهایی که تحت عنوان "سنت در گذر زمان/ یادمان مرحوم علی حاتمی" برپا شده است، امیر قادری از سینمای حاتمی سخن گفت. سخنرانی امیر قادری با عنوان "چرا سینمای علی حاتمی جهانی نشد؟" شامل چند محور اصلی بود: آیا محلی بودن می تواند باعث جهانی بودن شود با بالعکس؟ کدام بخش از فرهنگ و هنر ما جهانی شده است که از سینمای حاتمی انتظار جهانی شدن داریم؟ چقدر المان هایی که به جهانی شدن یک اثر کمک می کنند در فیلم های حاتمی حضور دارند؟
قادری در ابتدای سخنرانی به ویژگی از سینمای حاتمی اشاره کرد که کمتر به آن توجه شده است یعنی امروزی بودن سینمای حاتمی و این که چقدر مسائلی که حاتمی در فیلم هایش به آن می پردازد با مقتضیات جامع امروز ما قابل تطبیق است. او درباره دلبستگی های حاتمی به گذشته و تاریخ آن را قسمتی از سلیقه ی وی دانست اما به همراه این سلیقه او درک درستی هم از جامعه امروزی داشته و همین باعث شده که فیلم هایش با شرایط امروز هم بخواند. در ادامه بحث درباره جهانی شدن هنر ایران به طور کلی صحبت شد. که در این محور قادری چنین ابراز کرد که اصولا در هیچ بخشی هنر و فرهنگ ما جهانی نشده است. صرف مثلا حضور چند فیلم در جشنواره های خارجی یا فروش چند تابلو در حراج کریستی به مفهوم جهانی شدن هنر ما نیست. در واقع به جز عباس کیارستمی ما کسی را نداریم که به مفهوم درست و دقیق کلمه جهانی باشد. بنابراین توقع جهانی شدن سینمای حاتمی توقع بیجایی است. به ویژه این که سینمای حاتمی فاقد المان هایی است که در دنیا قابل شناسایی یا برای جشنواره ها، جذاب و کنجکاوی برانگیز باشد. اگر کسی مثل کوروساوا جهانی می شود در فیلم هایش از عناصری استفاده شده که برای دنیا آشناست. آن ها می توانند المان هایی را در فیلم های او ردیابی کنند که در فیلم های حاتمی ردیابی این نشانه های آشنا برای فرهنگ غیر ایرانی امکان پذیر نیست. قادری به این نکته هم پرداخت که هنر حاتمی حتی ایرانی هم نشده است چه رسد به جهانی! علی حاتمی در زمان زنده بودنش مانند امروز مورد تشویق منتقدان نبوده است. و از طرف دیگر هیچ کس هم نبوده که سراغ علی حاتمی و آثارش رفته باشد تا از او و شیوه اش گرته برداری کند. و البته باید اعتراف کرد که تقلید از حاتمی کار سختی است چون در آثارش سلیقه ای وجود دارد که قابل تکثیر نیست.
در ادامه سخنرانی سوالاتی هم از جانب حضار مطرح شد که بیشتر حول سینمای ملی و حاتمی به عنوان الگوی این گونه از سینما دور می زد که امیر قادری در جواب این سوالات چنین ابراز کرد که:" ما چیزی به نام سینمای ملی یا ایرانی یا معناگرا و ... نداریم یا لااقل من به این دسته بندی ها اعتقادی ندارم. من به عنوان یک تماشاگر اعتقاد دارم که یا فیلم خوب داریم یا فیلم بد. حالا ممکن است برخی فیلمسازان مثل حاتمی یا در دوره ای حاتمی کیا در آثارشان به برخی عناصر و ویژگی های ایرانی بیشتر توجه نشان داده اند. متاسفانه ما اصولا از ملیت درک و برداشت اشتباهی داریم و به همین خاطر ملیت ما همیشه در خطر است. ملیت برای ما چیزی در ردیف رقص چوب شده که در همه ی مراسم و جشن ها و حتی استادیوم های ورزشی هم از آن استفاده می کنیم و این تعریف درستی از ملیت نیست."
قادری در پایان صحبت هایش از تشییع جنازه باشکوه علی حاتمی به عنوان یکی از مهمترین نشانه های رسیدن به حاتمی و آثارش یاد کرد. هنرمندی که در زمان زیستش چندان مورد مهر نبود اما در مرگش خیل عظیمی گریستند. و برای یک هنرمند مهمترین اصل هم همین است. این که وقتی مرد چگونه از بین مردم خارج می شود. حاتمی فیلمسازی است که هر روز که می گذرد، قدر و منزلتش بیشتر شناخته می شود.
در ادامه این سمینار، روزهای سه شنبه و چهارشنبه درباره موضوعات "جایگاه سنت در دنیای مدرن" و " سنت کهن یا کهنه" در محل دانشکده هنرهای زیبا بحث می شود

وای امروز که روز مادره براش یه فاتحه می خونم . خیلی فیلم عالی بود . دوتا فیلم با موضوع "مادر" به تاریخ پیوستند و ماندگار شدند . یکی فیلم مادر مرحوم علی خاتمی بود و فیلم "میم مثل مادر" مرحوم ملاقلی پور . روحشون قرین رحمت پروردگار

PaRiSa نوشته است:

وای امروز که روز مادره براش یه فاتحه می خونم . خیلی فیلم عالی بود . دوتا فیلم با موضوع "مادر" به تاریخ پیوستند و ماندگار شدند . یکی فیلم مادر مرحوم علی خاتمی بود و فیلم "میم مثل مادر" مرحوم ملاقلی پور . روحشون قرین رحمت پروردگار

شادروان علی حاتمی در ديالوگ پايانی فيلم سينمائی مادر زمانی که مرحومه «رقيه چهرآزاد» بازيگر توانمند سينمای ايران در نقش مادر (که شايد بتوان آنرا تمثيلی از مام ميهن در آن فيلم تلقی کرد) جان به جان آفرين تسليم کرد، از زبان اکبر عبدی طفل ناقص العقل آن مادر، داستان خود را با اين جمله به پايان بّرد:



مادر مُــرد! از بس که جان ندارد!


واقعا برام یکی از ارزشمندترین دیالوگاییه که تو تاریخه سینمای ایران شنیدم