دولت ماد

دولت ماد :

از ديدگاه جغرافياي طبيعي، ماد باستان را به دو پاره ماد بزرگ؛ شامل، ماد سفلی ، ناحیه همدان (اگباتانا)، ناحیه ری ( راگيانا)، ناحیه اصفهان (پارتاكنا - اسپادانا) - و ماد كوچك يا ماد خُرد (به زبان يوناني: ماد آتروپاتن يا آذربايجان) تقسيم مي كنند. از كهن‌ترين ازمنه تاريخي، حتي پيش از تاريخ ، هر دو پاره ماد، بخشي از قلمرو فرهنگي و ملي ايران بوده است.

ماد آتروپاتن

در تقسيم بندي نواحي سه گانه مادستان، بخش غربي يا «ماد آتروپاين» خوانده مي شود. از رود ارس در شمال تا كوه الوند در جنوب امتداد داشته است. در ناحیه درياچه اروميه و رودهای جغتو و ديگر رودها كه به موازات آن به درياچه مزبور مي ريزند و همچنين دره رود قزل اوزن ( سفيد رود) كه جبال البرز را قطع كرده نزديك شهر رشت كنوني به درياي خزر مي ريزد، شامل بوده است. سراسر اين ناحيه ( اكنون آذربايجان ايران و كردستان ايران) را سلسله جبال زاگرس فرا گرفته است.

ماد سفلی

ماد سفلي دومين بخش از تقسيم بندي نواحي سه گانه مادستان است. سرزميني پوشيده از تپه ها و محدود در ميان دو رشته جبال از طرف شمال به كوه هاي البرز كه در جنوب درياي خزر امتداد داشته و در جنوب رشته كوه رود كه به موازات سلسله جبال زاگرس يعني از شمال غربي به جنوب شرق كشيده مي شود، محدود مي شد اين ناحيه را رودهايي كه به درياچه هاي حوض سلطان و درياي نمك- ميان تهران و كاشان كنوني- مي ريزند و جويبارهايي كه از جبال البرز به سوي جنوب و بعد به طرف مشرق جاري مي شوند. آبياري مي كنند. كوه عظيم دماوند به سراسر اين ناحيه مسلط است . ماد سفلي كه توسط ديوار ستبر البرز از حاشية پرآب و جنگلي كرانه خزر جدا شده و جبال فارس آن را از خليج فارس مجزا كرده است، پهنه اي است مركب از صحراهاي خاكستري و زرد و خشك كه در زمستان يخ مي بندد و تابستان سوزاني دارد و به تدريج در سمت مشرق به صورت شوره زار و بيابان در مي آيد.